Châtellerault is een stad die sinds de middeleeuwen bekend staat om de vervaardiging van bestek en daar besloot Lodewijk de 18de in 1819 een nieuwe wapenfabriek te bouwen. Om van de hydraulische kracht van de Vienne te profiteren, werd de fabriek aan de oever van deze rivier gebouwd, stroomopwaarts van waar de Vienne et de Envigne samenkomen. In die tijd bestond de Manu uit werkplaatsen waar steek- en vuurwapens vervaardigd werden. Bovendien was er een gebouw waar de administratie werd gedaan. In de anderhalve eeuw dat de ontwikkeling van de activiteit duurt, komen er op het fabrieksterrein telkens nieuwe gebouwen bij.
Sabels voor de cavalerie, Chassepot-geweren en later Lebel-geweren, bajonetten, machinegeweren ... komen allemaal uit de werkplaatsen van Châtellerault. Het Miossine-geweer voor het Russische leger was aan het eind van de 19de eeuw de belangrijkste productie-eenheid. Door de tijd heen varieerde de personeelsbezetting enorm: toen de fabriek opende werkte er zo’n dertig mensen maar dat liep op tot 8.000 tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het was lange tijd de grootste werkgever in de stad en sloot op 1 oktober 1968 definitief zijn deuren.
De aanwezigheid van de Manu bevorderde de ontwikkeling van de buitenwijk Châteauneuf en de bouw van een brug waarvoor vernieuwende architectuur werd gebruikt , gewapend beton, in 1899. Deze brug, een beschermd historisch monument met het label “erfgoed uit de 20ste eeuw”, werd naar Camille de Hogues vernoemd, burgemeester van de stad tussen 1896 en 1904.
Een veelzijdige locatie die doorlopend van gedaante verandert
Op de locatie van de Manu zijn vier bakstenen schoorstenen behouden gebleven De grootste is 62 meter hoog maar de dubbele torens van 45 meter stelen de show. De twee spiraalvormige schoorstenen zijn inderdaad zeer kenmerkend voor de skyline van Châtellerault. Bovendien is er een loopbrug tussen de twee torens (ontworpen door Jean-Marc Vilmouth in 1994) zodat bezoekers van een uniek uitzicht kunnen genieten.
Het huis van de directeur staat ook bekend als het klokgebouw. De administratieve gebouwen huisvesten vandaag de dag het departementale conservatorium Clément-Janequin voor muziek en dans (componist van polyfonische chansons in de 16de eeuw, geboren in Châtellerault). De tuin van de fabrieksdirecteur ligt er vlak bij en is een heerlijk rustige plek waar de Vienne, de Envigne en het kanaal samenstromen.
In de voormalige smederij zijn geen hamers meer te horen. Nu is er een schaatsbaan met een unieke architectuur, een symbool van een locatie die weer compleet opleeft. Naast dit complex ligt het gloednieuwe skatepark, een prachtige plek om deze spectaculaire sport uit te oefenen aan de oever van de rivier.
In de werkplaats, met parement, is nu Le Grand Atelier, het kunst- en industriemuseum te vinden. De 3000 m² omvatten drie afdelingen:
- de afdeling Auto Moto Vélo: meer dan twee eeuwen geschiedenis en meer dan tweehonderd voertuigen en voorwerpen uit een beschaving gemarkeerd door de “revolutie van het vervoer over land”.
- de afdeling Cabaret du Chat Noir: ontdek de poëtische sfeer van het beroemde theatercafé’s, le Cabaret du Chat Noir, opgezet door Rodolphe Salis uit Châtellerault.
- de afdeling La Manufacture d’armes (wapenfabriek): De industriële en sociale geschiedenis van de Manu vanaf de opening in 1819 tot de sluiting in 1968.